Naarden-Vesting en Oud Naarden

De Zanderijvaart is onderdeel van voormalige zanderijen aan de oostkant van Naarden. Zandheuvels in dit gebied werden sinds de 17e eeuw afgegraven voor meerdere doeleinden. Het zand werd gebruikt voor de bouw in Amsterdam en als ballast voor de schepen in die tijd. Andere redenen waren het verbeteren van het schootsveld rondom de vesting Naarden, en om dit gebied te kunnen inunderen. Middels de zanderijvaarten en -sloten werd het zand afgevoerd.

Ik heb hier gevaren in Maart 2022 en in September 2023.

Peter Kuiper

PDF: Klik hier om een pdf-versie van deze route te openen. De pdf-versie is geschikt om af te drukken.

GPX: Klik hier om deze route als gpx te downloaden en in navigatie-apps te gebruiken.

400 jaar geleden: Naerden en Oud Naerde. Er was nog geen Zanderijvaart.

Start: Parkeerplaats 'Abri' net buiten de vesting aan de zuid-oostkant van Naarden, aan het einde van de Amersfoortsestraatweg. Je kunt de kajak vlak bij het water afladen. De instap is wel aan de hoge kant. Gratis parkeren.
Adres: Abri, Naarden

Overdragen: 3x overdragen, bij punt 5 (als je helemaal rondom wilt) en tweemaal bij punt 6 (heen en terug). Deze overdragingen zijn redelijk lastig en zonder voorzieningen. Zie de tekst en de foto's.

Openbaar water: De grond waar de Zanderijvaart over loopt is weliswaar in particulier bezit, maar desondanks is de Zanderijvaart nog steeds openbaar water omdat het openbaar toegankelijk is^*. De stuw bij punt 6 doet hier niets aan af. Deze kan en mag immers gepasseerd worden door kanovaarders en SUP-pers. Aan het begin van de Zanderijvaart staat alleen verbodsbord A.12 (Verboden voor motorschepen).

*: Openbaar water in de achtertuin, Kanovaarregels: Openbaar water op privé-terrein en Begrippenlijst VNG: Openbaar water

Vestingraam

1: Vertrek vanaf de parkeerplaats 'Abri' naar links over de buitengracht. Nadat je onder een klapbrug bent doorgegaan, zie je na enige tijd een zijvaart naar links. Dit is punt 2. De zijvaart is de Karnemelksloot, en is onderdeel van de Fortenroute.

2: Vervolg je weg over de buitengracht tot de volgende klapbrug. Dit is punt 3. De vaart die hier naar links gaat is de Naardertrekvaart, maar die laat je links liggen.

3: Ga onder de brug door en houd rechts aan. Na de volgende brug houd je weer rechts aan. Je komt uit bij een grote vestingmuur. Het lijkt misschien dat je niet verder kan, maar helemaal rechts is een doorgang. Via deze doorgang kom je in de Nieuwe Haven, en verderop (na de volgende brug) in de Oude Haven. Je passeert in de Nieuwe Haven net voor de brug Het Arsenaal aan je linkerhand. Aan het einde van de Oude Haven buig je naar links en kom je via een poort weer op de vestinggracht. Dit is punt 4.

4: Steek de vestinggracht recht over en ga onder de brug door. Ga ook onder de volgende brug door, en maak een rondje rondom het bastion. Vervolg je weg over de buitenste vestinggracht totdat je niet verder kan. Dit is punt 5. Net voor het einde kun je naar rechts en kun je even rond kijken op de binnenste vestinggracht aldaar. Mocht je een plek zien waar je eruit kan, dan moet je dat niet nalaten. De overdracht bij punt 5 is ook niet eenvoudig.

5: Bij de betonnen constructie ben ik eruit geklommen. Sleep de kajak over het gras of mos naar boven (evt. met kanokarretje), loop op de dijk een stukje naar links, en maak dan rechts weer de afdaling en ga het water in. Vaar naar links over de Zanderijvaart, ga onder de snelweg door, buig een beetje naar rechts en weer naar links, passeer een bedrijf, tot je uitkomt bij een houten stuw. Dit is punt 6.

6: De houten stuw is onlangs vernieuwd en is makkelijker te passeren dan de oude stuw, maar nog steeds een beetje lastig. Ik klom eerst op de houten stuw. Je hebt goed houvast. De kajak kun je daarna door de opening van de stuw duwen (met je peddel) en aan de andere kant langszij leggen. Zo heb ik het in ieder geval gedaan.

Je komt nu door een heel mooi gebied! Je vaart dwars door de tuin van een grote witte villa, maar ik zie nergens bordjes dat dit privé-terrein zou zijn. Na de brug kom je door een gebied met open veld. Hier was vroeger één van de zogenaamde zanderijen rondom Naarden. Het duingebied wat nu nog ten noorden en ten zuiden van dit veld aanwezig is, is op deze plek volledig afgegraven tot enkele decimeters boven grondwaterniveau. De Zanderijvaart en de zijsloten werden gebruikt om het zand af te voeren, voornamelijk naar Amsterdam.

Aan het einde met de bocht mee naar rechts, en dan linksaf onder de monumentale boogbrug door. Kort na de brug is een splitsing. Dit is punt 7.

7: Houd rechts aan en ga onder de ophaalbrug door. Je vaart door open veld met zeer fraaie landhuizen, soms half verborgen in het bos. Houd rechts aan tot het einde van de vaart. Dat is punt 8.

8: Ga terug naar de splitsing bij punt 7, en ga dan rechtsaf het bos in richting Oud Naarden. Na de eerste brug kom je bij een grote heuvel in het bos. Dit is de Leeuwenberg of Venusheuvel. Je kunt linksom of rechtsom. Vervolg je weg langs Landgoed 't Graeveveldt. Het open veld waar je uitkomt is deel van Landgoed Oud Naarden. Aan het einde komt je bij een hoge boogbrug uit, waar de doorvaart (toen ik er was) met omgevallen bomen versperd was. Ook als je nog iets verder kan, dan is het werkelijke einde van de vaart niet veel verder. Dit is punt 9.

9: Ga terug naar het begin van de Zanderijvaart (bij punt 5), ga iets verder rechtdoor totdat je rechtsaf door kunt steken naar de binnengracht. Dit is punt 10.

10: Steek door naar de binnengracht, ga naar links (dat kan ook niet anders) en ga onder de brug door. Hierna is meteen nog een brug, en ga daar ook onderdoor. Vervolg je weg over de binnengracht tot het einde. Dit is punt 11.

11: Bij punt 11 is het Nederlands Vestingmuseum, maar daar zou ik een andere keer naartoe gaan ( als je daar nog niet geweest bent). Ga terug, en ga tussen de 2 bruggen bv. naar rechts om het bastion heen. Hierbij passeer je nog een enigzins lage brug. Ga terug naar punt 10, en dan op de buitenste gracht rechtsaf naar punt 1.

Naarden-Vesting

De ophaalbrug aan de zuid-oostkant van Naarden-Vesting.

De Nieuwe Haven van Naarden-Vesting, met links Het Arsenaal van Jan des Bouvrie.

Doorgang van de Oude Haven naar de Vestinggracht (punt 4).

Vestingwal aan de noordkant van Naarden-Vesting.

Dit is de scheiding in de vestinggracht vlak bij het punt 5 waar ik heb overgedragen.

Twee bunkers aan de oostkant van de vesting, in de binnenste vestinggracht.

Aan de binnenste vestinggracht.

De kerk van Naarden-Vesting is van veel kanten te zien, veilig achter de vestingwal.

Het Nederlands Vestingmuseum (punt 11) is zeer de moeite waard, maar misschien beter voor een andere keer.

Hier heb ik overgedragen (punt 5). De betonnen constructie waar ik op klom (linker foto) is vrij hoog, en heeft 2 uitstekende bouten. De klim omhoog is vrij steil, zeker als je in je eentje de kajak moet dragen of slepen. Als je de keuze hebt, zou ik een kajak meenemen die tegen een stootje kan. Aan de zuidkant van de wal (rechter foto) is de instap goed te doen, maar ook hier is de afdaling vrij steil. Ik had een spanband mee waarmee ik de kajak gecontroleerd naar beneden kon laten glijden. De boom op de twee foto's is dezelfde boom van twee kanten.

Zanderijvaart

Houten stuw in de Zanderijvaart (punt 6).

Zanderijvaart

Parkachtige tuin met beelden langs de Zanderijvaart. Deze hoort bij de villa op de foto hieronder.

Je vaart onder de witte tuinbrug door, behorend bij deze zeer fraaie witte villa.

Een koe zoekt verkoeling in het water op deze warme September dag

Zanderijvaart

De Zanderijvaart gaat onder deze monumentale brug door. De weg hieroverheen is de Valkeveenselaan.

Zanderijvaart

Verderop ga je onder deze witte ophaalbrug door.

In de verte ligt landhuis 't Eiland, aan de rand van het bos

Landhuis 't Eiland in September

Oud Naarden

Oud Naarden is een landgoed grenzend aan de plek waar het oude Naarden in de Zuiderzee verdwenen is. In 1350 bestond het oude Naarden nog, maar het werd verwoest tijdens de Hoekse en de Kabeljouwse twisten. Naarden werd hierna herbouwd op de plek van de huidige vesting.

Op het eerste stuk kom je langs de Venusheuvel of Leeuwenberg. Dit is een eilandje in het bos met een heuvel van 8 meter hoog.

Venusheuvel of Leeuwenberg.

Oud Naarden

Na het bos vaar je weer door open veld.

Oud Naarden

Oud Naarden

Oud Naarden in September

Een nieuwsgierige koe

Oud Naarden

Nog meer nieuwsgierige koeien

Opvliegende zwaan. Dit zijn drie foto's van één zwaan.

Het einde van de vaart in Oud Naarden (punt 9)

21 juli 2023:

Dag Peter,
Henk en ik hebben gisteren zeer genoten van je fortentocht nabij Naarden. We hebben delen van 2 van je routes gedaan: Van uitermeer naar oud Naarden. Wat is het daar mooi. Zeer veel dank. De houten stuw is vernieuwd en stond open. Je kunt dan je kano door het gat duwen en zelf over de stuw klauteren.
Hartelijke groet van Henk en gerard

Ik ben benieuwd naar jouw ervaring! Stuur hiervoor een email naar onderstaand adres. Mocht je een mooie foto hebben die ik mag gebruiken (het liefst liggend formaat en vanaf het water gemaakt), dan ontvang ik die ook graag! Veel peddel-plezier! Peter Kuiper